Dementie bij huisdieren - p. mandigers

Dementie bij Gezelschapsdieren: diagnose
en behandeling
temperoparietaal bevindt. Hierbij worden Dierenarts-specialist Interne Geneeskunde - ophoping van neuronfibrillen van het tau Europees Specialist Veterinaire Neurologie. praxis en ruimtelijke desoriëntatie. De Universiteit Utrecht (Nederland). E-mail: manifesteert zich langzaam progressief in met name het voorstel deel van de cortex. Inleiding
Dementie is gedefinieerd als een combinatie Multi-infarctdementie. Deze vorm kan zich gedragsveranderingen bij helder bewustzijn (1). Humaan bestaan er diverse vormen van lokalisatie en pathologie alleen een min of "onschuldige" TIA's of een of meerdere vormen treden min of meer (sub)acuut op, subcorticaal manifesteert zal klinisch met flexibiliteit van de cognitieve functies diagnose dementie met enige zekerheid durft Alzheimer en frontaalkwab dementie is dit niet De vraag of dementie bij onze huisdieren bloedinkjes in de hersenen (bijvoorbeeld gebeurt dit naar analogie van een familielid of kennis. Men herkent gedragen bij zijn/haar In dit artikel zal achtereenvolgens eerst ingegaan worden op de verschillende vormen van dementie zoals deze voorkomen bij de Het ziekteverloop van dementie bij de mens
Iedere vorm van dementie presenteert zich op Vervolgens zal ingegaan worden op het begrip klinische dementie bij de hond. Vervolgens zal klassieke wijze. Grof geformuleerd kan men de (mogelijke) diagnostiek en behandeling van spreken van lichte, matige en diepe dementie. Lichte dementie
Bij lichte dementie verliest de patiënt onder Vormen van dementie bij de mens
denken. De patiënt verliest hierbij het vormen van dementie. Dit onderscheidt is gebaseerd op zowel de lokalisatie van de eenvoudig voorbeeld is een met water gevulde vaas op een tafel. De patiënt stelt zich niet langer de vraag wat er zal gebeuren als hij de vaas omtrekt. Een ander kenmerk is het gemis aan ziekte-inzicht. De patiënt beseft in het kan zwerfgedrag optreden omdat de patiënt eerste stadium zeer goed dat er iets mis is, serieus geen besef heeft van waar hij is en "het gaat niet meer zo goed allemaal", maar mist het inzicht in zijn/haar ziekte. Hij/zij weet persoon op bezoek is bij bijv. zoon A die al 30 niet wàt er aan de hand is. Soms wordt de jaar in een en hetzelfde huis woont zal het patiënt door dit ziektebesef depressief of gedrag mogelijkerwijs niet optreden. Komt hij bij zoon B die pas verhuisd is kan het dus wel Daarnaast is de licht dementerende mens niet overwegen. Dit leidt in een vroeg stadium tot conservatie van volume en ruimte. Niet zelden een zekere vorm van egocentrisme. Men houdt zal een dementerende patiënt boos worden op zijn buurman/vrouw als deze bijvoorbeeld soep dagelijks leven houden wij ons aan diverse krijgt aangeboden in een bord (hetgeen meer ongeschreven en geschreven formele regels. lijkt) terwijl hij/zij hetzelfde volume soep krijgt De licht dementerende mens zal het begrip maar het zit (per ongeluk) in een mok. Een hiervoor verliezen en zal dan dat wat anders vergelijkbaar voorbeeld is het willen doorlopen zo gewoon is niet meer zien of begrijpen. De achter een stoel langs. De patiënt ziet wel dat patiënt verliest het begrip voor formele regels. er ruimte tussen een muur en stoel is maar Een volgend kenmerk van lichte dementie is beseft mogelijkerwijs niet dat de 10 cm ruimte absoluut te weinig is. Hij/zij zal dan soms zich waardoor de patiënt agressiever of zich met geweld hierlangs willen wringen terwijl het ontremder gaat opstellen. Een vergelijkbaar voor een ander, niet dementerend, een totaal kenmerk is het verlies van zelfbeoordeling of kritisch nadenken over jezelf en jouw gedrag. reversibel of deductief denken. Stel iemand dementerende persoon zal wel waarnemen dat ervaren. De patiënt gaat plassen op plaatsen waar het niet mag, kan naakt gaan rondlopen beseft niet langer dat je hem ook weer weg In een vroeg stadium kan zowel motorische als perspectief. Stel twee mensen zitten haaks van motorische afasie is er een onvermogen tot elkaar naar buiten te kijken. De een ziet een spreken en bij sensorische afasie is er een hond passeren welke de ander niet ziet. De persoon die de hond niet ziet zal mogelijkerwijs Vergelijkbaar kan apraxie optreden. Dit is het de ander voor gek verklaren immers hij/zij ziet onvermogen allerlei handeling goed uit te voeren. Men kan zich bijvoorbeeld niet meer Niet perse een kenmerk van matige dementie is initiatief verlies. De patiënt die vroeger actief In alle stadia kan desoriëntatie in tijd en plaats was kan bijvoorbeeld ineens minder actief optreden. In het begin herinnert de patiënt zich bijvoorbeeld nog wel dat hij zojuist op de klok gekeken heeft. In latere stadia verdwijnt ook dit besef. De desoriëntatie kan betekenen dat de Diepe dementie
patiënt, die ze WC niet meer kan vinden, Bij diepe dementie verdwijnt het doelgerichte gedrag (het pakken van bestek om te gaan eten) en de handeling meer reflexmatig. De Matige dementie
patiënt zal de lepel wel pakken als hij/zij er bij De patiënt verliest hierbij onder meer het toeval tegenaan stoot. Dat je de lepel kan eigenlijk het kunnen denken over dingen die je vervolgens in je mond kan stoppen dat besef niet kunt zien. Een fraai voorbeeld is het lopen en gedrag is geheel verdwenen. Een ander van een punt A naar Z. In gedachten plannen wij een route. Een matig demente patiënt zal lichamelijke gewaarwordingen. Een voorbeeld dit niet meer kunnen. In het begin zal de is een patiënt die moet ontlasten, en dit wel patiënt eerst alleen zijn korte termijn geheugen waarneemt, maar geen gevolg kan geven aan kwijt raken en zal hij/zij dus nog prima in staat deze gewaarwording. Het gevolg is continue zijn om zich te redden in een oude bekende situatie. Als hij/zij echter in een nieuwe omgeving geplaatst wordt (een verpleegtehuis) gedrag (vooroverbuigen, wiebelen op de stoel, Een ander voorbeeld is het laten tekenen van een klok. Recent is een goed overzichtsartikel Een ander kenmerk is het verlies voor object verschenen aan de hand van Pay-Uun Hiu. De permanentie. Een voorbeeld is een patiënt die een bord met eten voor zich heeft maar dit http://www.hartenziel.nl/artikel/alle_klokken_ze vergeet zodra hij zich bijvoorbeeld omdraait. Hij zal zich niet weer uit zichzelf terugdraaien Een citaat uit dit artikel: "We weten allemaal hoe een klok eruit ziet. Natuurlijk. Geen beeld zelfervaring. De kennis die iemand over zich dat ons zo is ingeprent. Cirkel. Cijfers. Wijzers. zelf als persoon had verdwijnt. In dit geval is In één oogopslag, in nog geen fractie van een dus ook inmiddels het lange termijn geheugen seconde, weten we hoe laat het is. Hoeveel verdwenen. Het enige wat resteert is zelfbesef. keer per dag kijken we naar een klok? Hoeveel De patiënt kan dus nog wel pijn ervaren maar klokken zien we dagelijks om ons heen? Onze zal geen weet meer hebben van wie hij/zij nu dagen worden beheerst door treinen van 3 over half en televisieprogramma's van 2 over 8. Zonder er ook maar even bij stil te staan, Het diagnostiseren van dementie bij de
mens.
Het is niet eenvoudig de diagnose dementie te
stellen. Bij multi-infarctdementie of Korsakov
zal de diagnose op basis van tegelijk
voorkomende pathologieën betrekkelijk
eenvoudig gesteld kunnen worden. Bij
Alzheimer of frontaalkwab dementie is dit veel
minder eenvoudig. Er bestaan allerlei
schema's voor het stellen van de diagnose en
het vervolgen van de patiënt in de tijd. Een
voorbeeld hiervan is het MMSE vragenlijst
systeem (overgenomen uit Crevel et al., 1993).
laveren we ons moeiteloos door de minuten
heen, met ons tijdsbesef als ankers in ons
bestaan.
Natuurlijk kunnen we ook een klok tekenen.
Niks aan. Cirkel. Cijfers. Wijzers. Denken we.
'Het zal je nog verbazen hoeveel gezonde
mensen fouten maken als je ze vraagt uit hun
hoofd een klok te tekenen die 10 over 11 elf
aanwijst', zegt Wiesje van der Flier, senior
hersenonderzoeker bij het Alzheimercentrum
van het VU Medisch Centrum (VUmc) in
Amsterdam. Het betekent niet, benadrukt ze
zekerheidshalve, dat je per definitie dement
zou zijn als je een klok niet goed kunt tekenen.
Maar het is wel zo dat dementerenden
doorgaans een probleem hebben als ze
gevraagd wordt een klok te tekenen."
De behandeling en/of begeleiden van de
patiënt.
Strikt gesproken kan men niet van een
behandeling spreken. Immers er is geen
therapie en het enige wat we kunnen doen is de patiënt begeleiden. De meeste auteurs zijn het erover eens dat de behandeling puur team werk moet zijn (11). In het beginstadium zal Farmacotherapie bij de mens.
aanspreken en helpen bij de diverse situaties De medicatie die gegeven wordt richt zich die zich voordoen. Simpele stappen zijn het enerzijds primair op de mogelijke oorzaak van niet veranderen van de huiselijke omgeving en de dementie: cardiovasculaire problemen; het geven van liefdevolle verzorging. Een vasculaire problemen; nefropathieen; diabetes; voorbeeld is een zwaar dement iemand die vrolijk wordt bij het zien van haar zoon. De symptomatisch van aard (2,16,27). Hierbij richt patiënt herkent niet de zoon maar voelt nog een niet onaanzienlijk deel van de aandacht wel de liefdevolle relatie die zij hadden. zich op het bestrijden van depressies (12). Van Belangrijk is dan ook dat er zoveel mogelijk de puur symptomatische medicaties lijken de liefdevol met de patiënt omgesprongen wordt. reversibele acetylcholine-esterase remmers Vergelijkbaar is dus ook het actief houden, het grootste, edoch minimale, effect te tonen. stimuleren tot activiteit, draaien van muziek, Andere middelen welke ingezet worden zijn milieutherapie (gezellig en bekend maken) en onder meer oestrogenen (met name oestriol), geheugenactivering van de patiënt. Door de NSAID's, vitamine E en selegilline (2). In alle patiënt min of meer te betrekken bij spel en andere activiteiten worden positieve prikkels pharmacon wat dementie voorkomt of geneest. voorkomt iets maar vergroot wel het positieve Dementie bij de hond
Enkele andere simpele adviezen zijn onder Gevoelsmatig lijkt dementie bij de hond voor te komen. De enkele publicaties over klinische duidelijk praten. Dementerende patiënten cognitieve problemen die gezien worden bij een ernstige corticale pathologie: bijvoorbeeld hersentumoren, stapelingsziekten of andere pathologieën (4,6,17,26). In het licht van spreken van dieren welke allerlei ernstige hierbij is de oorzaak van de dementie het drinken zeggen i.p.v. "wilt u koffie?". belangrijkste probleem en leidt veelal tot vroegtijdig stoppen van de behandeling. Deze De juiste (liefdevolle) toon gebruiken en discussie. Het gaat om dementie zoals die voor kan komen bij de oudere hond en kat met een vergelijkbare presentatie als bij de ziekte Vergelijkbare Alzheimer pathologie
In 1995 werd voor het eerst een workshop oudere hond en kat (5). Alzheimer's ziekte wordt bij de mens gediagnosticeerd aan de hand van het gebruik van schema's zoals het MMSE vragenlijst systeem. Nadien worden bij Milieu niet veranderen. Zo treft men niet aangetroffen en intracellulaire ophoping van neuronfibrillen van het tau eiwit (3,15). Veranderingen die bij niet-demente patiënten niet worden aangetroffen. Hiermee lijkt een Doordat de patiënt zijn gevoel voor tijd en plaats kwijt raakt is het belangrijk borden In een kolonie van 103 Beagles werd bij 73% met plaatsbepalingen ("WC", "KEUKEN" van de honden ouder dan 15 jaar depots van het beta-amyloid gevonden terwijl bij de dieren verschijnselen van dementie hadden is echter onbekend. Vergelijkbare depot-lesies zijn Nakamura et al. (1997). Deze laatste groep toonde echter ook aan dat de depots bij de microglia reactie terwijl bij de hond dit met name astrogliaal is. Of dit belangrijk is is beschreef het voorkomen van dementie bij hun dieren. Alle drie de publicaties hadden ook zuiver het doel om te onderzoek of er depots van beta-amyloid voorkomen bij honden. Het waren geen van alle patiënten maar slechts Van grote interesse is recent onderzoek van Rofina c.s. (29-33). Deze groep heeft bij duidelijke correlatie gevonden voor leeftijd en amyloid deposities (29). Daarnaast werden bij oudere honden naast een grote hoeveelheid lipofuscine achtige pigmenten (30) verlaagde concentraties van vitamine E gevonden (33) welke gecorreleerd konden worden aan verlies veranderingen bij de hond van een andere aard zijn dan die welke bij de mens gevonden worden (33) kan geconcludeerd worden dat ook het hondenbrein onderhevig is aan oxidatieve stress en dat de veranderingen gecorreleerd zijn met verlies van cognitieve Hoe kunnen we dementie bij de hond
herkennen?
kenmerken van dementie, zoals beschreven bij de mens, opgesomd. Aangegeven wordt of het een voor de dierenarts en eigenaar herkenbaar beeld zou kunnen zijn hetgeen zou kunnen De behandeling van dementie bij de hond
anders dan die veroorzaakt door de ernstige Net zo min als dat er een eenduidig antwoord is op de vraag of dementie voorkomt bij de Diagnosticeerbaarheid
hond en kat is de vraag hoe dit te behandelen Kenmerken van
Hond en/of
even onduidelijk. Bij de mens richt zich de dementie
begeleiden van de patiënt en pas in een later stadium gaat met over op farmacotherapie. Naar analogie van de mens zou de therapie zich ook bij onze dementerende huisdieren kunnen beperken tot in eerste instantie enkele simpele adviezen: De juiste (liefdevolle) toon gebruiken en onomstotelijk in een dubbelblind (placebo) gecontroleerde proef is uitgetest. Helaas is dit Actief houden, stimuleren tot activiteit, niet altijd mogelijk. Benadrukt moet ook worden dat de auteur weinig tot geen ervaring geheugenactivering (spel) van de patiënt. Clomipramine [Clomicalm, Novartis AH] Clomipramine is een van de eerst ontwikkelde Nutraceuticals en dementie bij de hond en
serotonine re-uptake remmer en heeft dus een serotonine agonistisch effect. Tevens remt het Alzheimer bij mensen groter is als zij relatief veel cholesterol, verzadigde vetten en weinig mogelijke effecten zijn alpha-adrenerg, anti- vezels, groenten en fruit (34-36). Onduidelijk is of we hier moeten spreken van nutrigenomics geregistreerd als gedragsmodulator waarbij het (het opwekken van genexpressie) of dat het de patiënt, een hond die verlatingsangst etc een beschermend effect op het DNA zelf is (anti-oxidanten effect). De gedachte is in ieder gedragstherapie (9,13,20,28). De stof is in dit geval dat de vorming van plaques met beta- kader goed bestudeerd en in totaal zijn er ongeveer 10 studies gepubliceerd over het oxidatieve beschadiging veroorzaken. Door nu gebruik van clomipramine en deze indicatie bij met een verrijkte voeding te werken probeert de hond. Naar analogie van de mens zou het middel ook ingezet kunnen worden bij honden voerde een onderzoek uit, bij honden, waarbij met depressiviteit. Hier zijn echter geen een dieet verrijkt met antioxidanten cognitieve studies naar uitgevoerd noch is het bekend of dysfunctie reduceerde (37). Een uitvoeriger dit werkt. Het middel is voor de indicatie dementie bij huisdieren niet geregistreerd. onomstotelijk het effect van een verrijkt dieet (38). Twee groepen van jonge Beagle honden Selegilline [Selgian, CIVA] kregen hetzelfde geleerd. De eerst groep kreeg een normaal dieet en de tweede groep een met o.a. anti-oxidanten verrijkt dieet (meer noradrenaline, adrenaline en dopamine. Er zijn Vitamine A en E, selenium, koper, L-Carnitine, enkele publicaties bekend waarbij met name gekeken is naar het effect van Selegilline als precursor van EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur)). De groep die het Clomipramine) (8). Opvallend in dit licht is dat verrijkte dieet kreeg bleek in de tijd het bij de gepubliceerde studie een positief effect geleerde beter vast te kunnen houden. Heden werd aangetoond terwijl het MAO-B systeem ten dage wordt een dieet als een belangrijke bij de hond waarschijnlijk niet voorkomt. pijler gezien bij de behandeling van dementie Selegilline wordt humaan gebruik bij onder meer patiënten met Parkison en is in de onderzoeksfase bij patiënten met Alzheimer Farmacotherapie van de dementerende
(16). Er lijkt een licht positief effect aanwezig te hond en kat
Benadrukt moet worden dat er humaan geen onbekend. Het middel is voor de indicatie dementie bij huisdieren niet geregistreerd. voorkomt, geneest of vertraagt. Veelal is de therapie puur symptomatisch en nimmer zal Imipramine-HCL [Tofranil, Novartis Pharma] farmacotherapie bestaan. Sommige medicaties depressivum. Het wordt bij dieren gebruik voor zijn meer ontwikkeld vanuit het geloof dat ze de indicatie kataplexie en incontinentie urinea. iets doen dan dat er een harde rationele voor Toegepaste doseringen zijn 2-15 mg 2dd bij de hond en 2.5 tot 5 mg 2dd bij de kat (indicatie Of dit gewenst is is onduidelijk1. Een medicijn urine incontinentie). Er zijn enkele niet moet eigenlijk alleen ingezet worden als er een opgetekende waarnemingen dat het bij katten what is actually known from scientific data ,…., rather than Physicians must sharpen their criteria for decisions to rely on instinct, clinical impression, or the need to do regarding therapy and must,…., be prepared to accept something rather than nothing ,….(Trembly, 1995) met dementie klinisch effectief zou zijn. Het Nicergoline is de enige stof die geregistreerd is middel is niet geregistreerd voor gebruik bij voor dementie bij de hond. Bij gebruik van de stof zal voorzichtigheid betracht moeten worden met honden met een lage bloeddruk Fluoxetine-HCL [Prozac, Lilly] en gebruik met andere vasodilators kan leiden tot collaps. Bij gebruik als anti-dementia wordt depressivum hetgeen vooral in Amerika erg bekend is geworden. Het is een selectieve serotonine re-uptake remmer en heeft als zodanig een serotonine agonistisch effect. In Propentofylline [Karsivan, Intervet] vergelijking met middelen als clomipranine en Propentofylline is een selectieve adenosine selegilline heeft het minder bijwerkingen. Het is remmer en een phosodiesterase remmer. De gedragsproblemen als waarvoor selegilline en cardiotherapeuticum maar humaan is de stof van belang geworden bij vasculaire dementie beschreven dosis is 1 mg/kg 1dd (18). Het middel is niet geregistreerd voor gebruik bij experimentele opzet zou de stof de cognitieve Nicergoline [Fitergol, Merial] Nicergoline is alpha-1 en alpha-2 antagonist en functioneert daarmee als een vasodilator. het beoogde effect, cerebrale vasodilatatie zou Conclusie
Op basis van de recent verschenen studies doorbloeden. Het idee achter de stof is dus kunnen we zeggen dat dementie bij de hond voor komt. De pathologie is wel duidelijk waardoor dementie achtige verschijnselen zich verantwoordelijk is voor de dementie achtige evaluatie aan de hand van gerichte objectieve verschijnselen is de auteur van dit stuk onderzoek de diagnose mogelijk bevestigen. Therapie zal zich naar analogie bij de mens publicaties welke door de fabrikant in eigen beheer zijn uitgebracht (21,22). Bij de eerste gedragsbegeleiding en als tweede op voeding. studie werden 188 honden, allen ouder dan 7 Farmacotherapie kan ondersteunend werken jaar, met verschijnselen van verminderde maar moet nooit de eerste twee vervangen. dynamiek placebo gecontroleerd behandeld. Op dag 30 na behandeling scoorden zowel de Literatuur
Crevel H van, Hijdra A. (1993) Handleiding nicergoline behandelde honden een geringe tot neurologisch onderzoek. Bohn Stafleu Van Loghum. Houten. p 127 duidelijke verbetering lieten zien. Helaas staat Emre M, Hanagasi HA (2000) Evidence- based pharmacological treatment of dementia Eur J begrip 'dynamiek' en de getallen waarop de Neurol 7,247-53
geclaimde resultaten berusten toe. De tweede Gandayb S, Petanceskaa S (2000) Regulation of Alzheimers beta-amyloid precursor trafficking and studie had als insluit criteria onder meer verlies metabolism (1) Biochim Biophys Acat 1502, 44-52
van activiteit, slaap problemen, verlies van Greene CE and Braund KG. (1989) Diseases of the brain. In: Textbook of veterinary internal verminderd bewustzijn en episodes van collaps medicine. SJ Ettinger (ed.). WB Saunders Comp. Philadelphia. 3th ed. pp 578-623 Gruys E (1995) First workshop and clinic on verschijnselen. In totaal werden 89 honden neuropathology in geriatric dogs and cats. Wiesbaden, Germany, May 4-5, 1995. Amyloid: Int
J Exp Clin Invest 2,280-3
indicaties werd een gering effect van enkele Ingh TSGAM. van der, Mandigers PJJ, Nes JJ procenten gevonden. Helaas werd deze studie, van (1996) A neuronal vacuolar disorder in young die duidelijk beter opgezet was dan de eerste, Rottweiler dogs. Vet. Rec. 142;245-7
Hawkins JW, Tinklenberg JR, Sheikh JI, Peyser behaalde resultaten zijn dan ook, zeker in het CE, Yesavage JA (2000) A retrospective chart review of gabapentin for the treatment of licht van de geringe verbetering (8 tot 14%) aggressiev and agitated behaviour in patients with twijfelachtig. Geen van deze studies is voor demantias. Am J Geriatr Psychiatry 8,221-5
Heath S. (1999) Reports on field trials performed with Selegine in dogs with behavioural problems. 13th Annual Congress of the European Society of Wakslag JJ, de Lathunta A, Robinson T, Cooper Veterinary Neurology on Neuropharmacology, BJ, Brenner O, O'Toole TD, Olson J, Beckman KB, Maastricht, The Netherlands, 24-25 September Glass E, Reynolds AJ (1999) Subacute necrotising encepalopathy in an Alaskan husky. J Small Hewson CJ, Luescher UA, Parent JM, Conlon PD, Animal Pract 40, 585-9
Ball RO (1998) Efficacy of clomipramine in the Weiner MF, Martin-Cook K, Foster BM, Saine K, treatement of canine compulsive disorder. J Am Fontaine CS, Svetlik DA (2000) Effects of Vet Med Assoc 213,1760-6
donepezil on emotional/behavioural symptoms in Kapl D, Rudolphi KA (1998) New pharmacological Alzheimer's disease patients. J Clin Psychiatry aspects in the neurologic profile of propentofylline. 61,487-92
Tierarztl Prax 26: 317-21
White MM, Neilson JC, Hart BL, Cliff KD (1999) Keough J, Huebner RA (2000) Treating dementia: Effects of clomipranie hydrochloride on dominace- the complementing tean approach od occupational related aggression in dogs. J Am Vet Med Assoc therapy and psychology. J Psychol 34; 375-91
215,1288-91
Treatment of Cognitive Impairment after poststroke Papaioannou N, Yamaguchi H, Gruys E. (2003) depression: A double blinded treatment trial Stroke Canine counterpart of senile dementia of the 31,1482-6
Alzheimer type: amyloid plaques near capillaries King JN, Maurer MP, Altmann BO, Strehlau GA but lack of spatial relationship with activated (2000) Pharmacokinetics of clomipramine in dogs microglia and macrophages. Amyloid. 10(2):86-96. following single-dose and repeated dose oral Rofina JE, Singh K, Skoumalova-Vesela A, van administration. Am J Vet Res 61,80-5
Ederen AM, van Asten AJ, Wilhelm J, Gruys E. Koger SM en Brotons M (2000) Music therapy for (2004) Histochemical accumulation of oxidative damage products is associated with Alzheimer-like Cochrane database Syst Rev; 3, CD001121
pathology in the canine. Amyloid. 11(2):90-100. Kosik KS, Joachim CL and Selkoe DJ (1986) Rofina JE, van Ederen AM, Toussaint MJ, Secrève Microtubule associated protein tau (τ) is a major antigentic component of paired helical filaments in Eerdenburg FJ, Gruys E. (2006) Cognitive Alzheimers's diasease. Proc Natl Acad Sci USA disturbances in old dogs suffering from the canine 83, 4044-8
counterpart of Alzheimer's disease. Brain Res. Kropp S, Schlimme J, Bleich S, Wiltfang J, Dietrich DE, Emrich HM (2000) Diagnosatic steps in Head E, Rofina J, Zicker S. (2008) Oxidative Alzheimer dementia before treatment with new stress, aging, and central nervous system disease antidimentives. Fortschr Neurol Psychiatr 68,257-
in the canine model of human brain aging. Vet Clin Mandigers PJJ, van Nes JJ, and Voorhout G Rofina J, Eerdenburg van F, Gruys E. (2007) (1994) Intracranial tumours in the dog, a diagnostic Canine counterpart of senile dementia of the challenge Vet. Quart. 16(S1);62S
www.vetscite.org/publish/articles/000064 behavioural theraphy. Veterinary Clinics of North Luchsinger JA, Tang M, Shea S, Mayeux R. America: Small Animal Practice. 21: 329-42
Caloric intake and the risk of Alzheimer disease. Kiatipattanasakul W, Nakayama H, Shoji S, Morris MC, Evans DA, Bienias JL et al. Dietary fats Yoshikawa Y, Doi K (1997) Deposition of amyloid and the risk of incident Alzheimer disease. Arch beta protein (A beta) subtypes [A beta 40 and A beta 42(43)] in canine senile plaques and cerebral Ortega RM, Requejo AM, Andres P et al. Dietary amyloid angiopathy. Acta Neuropathol (Berlin) intake and cognitive function in a group of elderly 94,323-8
Parker J (1999) Treatment of separation anxiety in Cotman CW, Head E, Muggenburg BA, Zicker S, Milgram NW. (2002) Brain aging in the canine: a prospective, randomized, double-blinded, placebo- diet enriched in antioxidants reduces cognitive controlled, parallel-group, multi-centric clinical trial. dysfunction. Neurobiol Aging. 2002 23(5):809-18. 3th Annual Congress of the European Society of Milgram NW, Zicker SC, Head E, Muggenburg BA, Veterinary Neurology on Neuropharmacology, Murphey H, Ikeda-Douglas CJ, Cotman CW (2002) Maastricht, The Netherlands, 24-25 September Dietary enrichment counteracts age-associated cognitive dysfunction in canines. Neurobiol Aging. Postal JM (1995) Effectiveness of nicergoline in improving behavioral modifications associated with senility in dogs. IN: Use of alpha-blocking agent fitergol  in the treatment of behavioural disorders in old dogs. Merial, p15-18 Penaliggon J (1995) Fitergol, results of recent UK trials, Veterinary Times June 1995, IN: Use of alpha-blocking agent fitergol  in the treatment of behavioural disorders in old dogs. Merial, p 19-23 Russel MJ, Bobik M, White RG, Hou Y, Benjamin
SA, Geddes JW (1996) Age-specific onzet of beta-
amyloid in beagle brains. Neurobiol Aging 17,269-
73
Satou T, Cummings BJ, Head E, Nielson KA,
Hahn FF, Milgram NW, Velazquez P, Cribbs DH,
Tenner AJ, Cotman CW (1997) The progression of
beta-amyloid deposition in the frontal cortex of the
aged canine. Brain Res 774, 35-43
Trembly (1995) Ann N Y Acad Sci,765:1-27.

Source: http://wagenrenk.com/cms/FCKeditor/cstmFiles/wwwwagenrenkcom/Dementie%20bij%20huisdieren%20-%20P.%20Mandigers.pdf